نهی از بدعت

بدانید ، که هر چه زین پیش مقدر شده بود واقع شده ، و آنچه قضاى الهى بر آن تعلق گرفته بود ، اندک اندک ، پدیدار گشته . من از وعده خدا و حجت او سخن مى‏گویم . خداى تعالى فرماید : « آنان که گفتند : پروردگار ما الله است و پایدارى ورزیدند ، فرشتگان بر آنها فرود مى‏آیند که مترسید و غمگین مباشید ، شما را به بهشتى که به شما وعده داده شده است بشارت است . » شما گفته‏اید که پروردگار ما الله است . پس استقامت ورزید بر کتاب او و به راه او ، راهى که شما را بدان فرمان داده ، به استوارى گام نهید و بر طریقه شایسته عبادت او پایدار مانید . و از آن راه ، که در پیش پاى شما گشاده است ، بیرون مروید

و در دین بدعت مگذارید و با دین مخالفت منمایید . زیرا آنان که از آن راه پاى بیرون نهند ، روز قیامت از آوردن حجت در نزد خدا مانده شوند .

نیز شما را برحذر مى‏دارم از دگرگونى در خلق و خوى و از نفاق . همواره زبان را یکى کنید . هرکس باید که زبان خود نگه دارد . بسا شود که زبان سرکشى کند . به خدا سوگند ، ندیده‏ام بنده‏اى را که پرهیزگارى کند و پرهیزگاریش او را سودمند افتد ، مگر آنکه زبان خود نگه دارد . هر آینه زبان مؤمن در پس قلب اوست و قلب منافق در پس زبان او . زیرا ، مؤمن هنگامى که آهنگ گفتن کند ، نخست در درون خود در آن بیندیشد ، اگر نیک بود بر زبان آرد و اگر بد بود پنهانش دارد . منافق هر سخن که بر زبانش آید بگوید و نداند چه به سود اوست و چه بر زیان او .

رسول الله ( صلى الله علیه و آله ) فرمود : « ایمان هیچ بنده‏اى استقامت نپذیرد مگر آنگاه که دلش استقامت پذیرد و دلش استقامت نپذیرد ، مگر آنگاه که زبانش استقامت پذیرد . » هر یک شما بتواند خداى تعالى را دیدار کند ، در حالى که ، دستش از خون و مال مسلمانان پاک باشد و زبانش به عرض و آبروى کسى زیان نرسانیده باشد ، باید چنان کند .

بدانید ، اى بندگان خدا ، که مؤمن حلال مى‏شمارد ، در این سال ، چیزى را که در نخستین سال حلال مى‏شمرد و حرام مى‏داند ، در این سال ، چیزى را که در نخستین سال حرام مى‏دانست . بدعتهایى که مردم در دین نهاده‏اند ، حرامى را بر شما حلال نمى‏کند ، بلکه ، حلال همان است که خدا حلال کرده و حرام همان است که خدا حرام کرده است .

شما کارها را آزموده‏اید و تدبیر آنها کرده‏اید ، از پیشینیان خود پند گرفته‏اید ، براى شما مثلها زده شده و شما را به حقیقتى ، که روشن و آشکار بود ، فرا خواندند . پس کران‏اند که آن را نمى‏شنوند و کوران‏اند که آن را نمى‏بینند . هر کس را که خداوند از تجربه‏ها و آزمایشها سود نرساند از هیچ اندرزى سود نخواهد برد و هر روز بر ضلالت او بیفزاید ، تا آنجا که ، معروف را منکر شناسد و منکر را معروف انگارد .

مردم دو دسته‏اند : یکى آنکه از شریعت پیروى کند ، دیگر آنکه در دین بدعت آورد ، در حالى که ، از سوى خداى سبحان او را نه از سنت برهانى است و نه از حجت پرتوى . خداى تعالى ، هیچکس را پندى نداده همانند این قرآن . قرآن ریسمان محکم خداست و وسیله‏اى است از سوى او عارى از هر خطا ، بهار دلهاست و چشمه دانش است و دلها را جز آن صیقلى نیست . با آنکه عمل کنندگان به اندرزها ، رفته‏اند و فراموشکاران یا کسانى که خود را به فراموشى مى‏زنند ، برجاى مانده‏اند ، اگر خیرى دیدید آن را یارى دهید و اگر شرّى دیدید از آن احتراز جویید . زیرا ، رسول خدا ( صلى الله علیه و آله ) فرمود که اى فرزند آدم ، خیر را به جاى آور و شر را واگذار که اگر چنین کنى خوش‏رفتار و میانه رفتار باشى .

[ بدانید که ظلم را سه گونه است : ظلمى که هرگز آمرزیده نشود و ظلمى که بازخواست گردد و ظلمى که بخشوده است و بازخواست نشود . ظلمى که هرگز آمرزیده نشود ، شرک به خداست . خداى تعالى گوید : « خدا نمى‏آمرزد کسى را که به او شرک آورده باشد » و ظلمى که آمرزیده شود ، ظلم بنده است به خود به ارتکاب برخى کارهاى ناشایست و ظلمى که بازخواست مى‏شود ، ظلم کردن بندگان خداست به یکدیگر . ] قصاص در آنجا سخت است و آن زخم زدن به کارد یا به تازیانه نیست ،

چیزى است که اینها در برابر آن خرد نمایند .

زنهار ، از دورنگى در دین خدا ، زیرا همراه جماعت بودن ، در کار حقى که آن را ناخوش مى‏دارید بهتر است از پراکندگى در امر باطلى که آن را خوش مى‏دارید . زیرا خداى سبحان به هیچکس از گذشتگان و برجاى ماندگان ، که جدایى گزیند ، خیرى عطا ننموده است .

اى مردم ، خوشا کسى که پرداختن به عیب خود او را از عیب دیگر مردم بازمى‏دارد و خوشا کسى که در خانه‏اش بماند و روزى خود بخورد و به طاعت پروردگارش مشغول باشد و بر گناهان خود بگرید . چنین کسى ، هم به کار خود پرداخته و هم مردم از او آسوده‏اند.

خطبه 175 نهج البلاغه - قسمت دوم